Techgirl còn sót lại với Windows XP

Có những sự việc không có gì to tát hay liên quan gì đến số phận, nghề nghiệp, mà cũng chẳng phải điềm báo tương lai hay dự cảm gì cả, nhưng tự dưng kết nối lại với nhau một cách tình cờ, khiến ta thấy có điều gì đó đang xảy ra rất mạnh mẽ, như một cơn bão, một sự đau lòng không rõ vì lí do gì, một cú xao xác thì đúng hơn.

Lâu ngày nói chuyện với bồ tèo bên Mỹ, tối qua mình thì cũng đang buồn, nên cứ nói vớ va vớ vẩn, nói cho có chuyện để nói, mình hỏi hắn xài hệ điều hành và trình duyệt web gì. Hắn xài Chrome và Windows (Win) 8. Mình thì xài Mozilla FireFox và Win XP.

Kể thời buổi này vẫn còn xài XP cũng lạ. Tất cả là tại “mối tình đầu”. Mối tình đầu được cái giỏi công nghệ, hồi còn yêu mỗi lần hư máy chả bao giờ phải đem ra tiệm sửa, vì đã có Mối tình đầu phụ trách, vừa được thể hiện tài năng, lại được tiếng ga-lăng, đùa chứ vì Mối tình đầu yêu mình thật lòng, còn mong được làm bố của con mình chứ chuyện vặt vãnh thời sinh viên ấy chẳng nhằm nhò. Vậy mà lần sửa cuối cùng Mối tình đầu chỉ cài mỗi Win XP cho máy mình.

Nhắc đến máy mình thì đó là laptop Compaq C700, mua hồi năm 2 đại học. Hồi đó, hai cha con dẫn nhau ra tiệm vi tính ở đường Nguyễn Văn Cừ, đó là một cái máy không quá xịn, không hào nhoáng như Dell, Vaio, Sony hay IBM, vừa túi tiền của ba mẹ và cũng vừa với nhu cầu sinh viên học kinh tế chủ yếu xoay quanh Office chứ chả cần cấu hình mạnh hay đồ họa đẹp. Buồn cười lúc đó tên bán hàng bảo máy này có màn hình gương, soi gương được luôn, thiệt mình muốn đấm phát vào mặt nó, nó ỷ ba con mình không biết gì về công nghệ nên muốn chém sao thì chém. Thứ cảm xúc biết rõ người ta đang nghĩ gì về mình nhưng mình không biết làm sao nói lại cho hắn tẽn mặt ra nhiều khi cũng chẳng dễ chịu gì, thế rồi cũng xong thương vụ mua bán.

Khỏi phải nói cũng biết mình thích thú cỡ nào, mình không còn phải ngày ngày ra tiệm net chỉ để làm bài tập về nhà, cũng không phải mượn máy tính của anh hàng xóm. Thế rồi cái máy theo mình mãi cho đến tận bây giờ cũng đã là 6 năm, qua không biết bao lần cài lại Win, rồi dây sạc bị đứt, rồi bộ tản nhiệt hư, rồi nắp bàn phím bị vênh, nhưng lưu vào đấy không biết bao nhiêu hình ảnh, video buồn vui kỉ niệm, bao nhiêu tài liệu học thuật với khóa luận, bao nhiêu sách học tiếng Anh và cả nhạc nhẽo nữa. Hóa ra chẳng phải tại Mối tình đầu, mà tại cái máy đã già, nó không còn đủ sức để vác lên mình cái áo mới, bộ óc mới.

Bây giờ mình đã có ipad “đại gia” tặng nhân dịp sinh nhật, dù chia tay, “đại gia” cũng không đòi quà. Laptop già nua không phải gánh vác quá nhiều thông tin, và cookie lâu lâu không phải xóa vì vào mạng nhiều nữa. Nhưng khi cần một tinh thần làm việc nghiêm túc, với bàn và ghế, cần đánh máy nhiều và nhanh, như lúc mình đang viết những dòng này, thì mình vẫn xài laptop. Nhưng sống chung với người già thì cũng phải hiểu người già, người già không bao giờ thích cài đặt phần mềm nhiều, desktop lúc nào cũng thật đơn giản với một vài ứng dụng quen thuộc, và người già cũng khá chậm nên mình hiếm khi bắt người già phải nghĩ hay phải làm nhiều thứ một lúc; nhưng người già rất khỏe ở chỗ không phải dùng bất cứ phần mềm diệt virus, bức tường lửa nào cả, mình và người già cứ thế sống chung với lũ, riết rồi mình cứ thấy cái gì lạ lạ bất thình lình xuất hiện trên màn hình là mình cứ cancel cancel mà không cần phải đọc nội dung nó là gì.

Thế rồi sáng nay mình cũng gặp một thứ bất thình lình như thế, một hộp thoại màu xám với viền trên màu xanh truyền thống của Windows, tin nhắn bắt đầu bằng chữ Windows, và hẳn nhiên là mình vẫn bấm cancel vô tư lự mà không cần đọc hết xem nội dung tin nhắn là gì.

Một ngày chủ nhật sẽ vẫn vô tư lự như thế, với ngập ngụa tin tức, và update, ngập ngụa status, photo, comment và like, nếu trong dòng tin tức đó tạp chí Time không đăng bài này:

“GIÃ TỪ WINDOWS XP, ĐÓN WINDOWS 8.1 CẬP NHẬT **

Gã khổng lồ công nghệ đã ngừng hỗ trợ hệ điều hành cổ lổ sỷ và dễ tổn thương với các phần mềm phá hoại (malware) mà hiện nay vẫn đang được sử dụng bởi ¼ số laptop và máy tính trên toàn cầu - Windows XP, và gã ta cũng không thèm vá víu bất cứ lỗ hổng bảo mật nào nữa trong tương lai đối với hệ điều hành này.

Hôm nay là ngày mà khiến các chuyên gia IT và bảo mật vật vã phát rồ suốt mấy tháng vừa qua, ngày 8/4, Microsoft sẽ dừng hỗ trợ XP, điều này cũng có nghĩa là công ty này sẽ ngưng khắc phục các lỗ hổng bảo mật trong thời gian tới đối với cụ già 12 tuổi XP.

Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn vẫn dùng XP sau ngày mà Microsoft khai tử nó? Tốt rồi, bạn sẽ dễ tổn thương gấp 6 lần bình thường với các phần mềm phá hoại, được Microsoft tuyên bố và các công ty bảo mật độc lập đồng khẳng định.

Chắc hẳn bạn đang tự nhủ, ồ thẳng già Microsoft đang muốn ép người dùng phải cập nhật Windows 8.1 hoặc mua 1 cái máy tính mới đây mà, thằng này thậm chí gửi cho khắp người dùng hộp thoại rằng chúng mày và XP của chúng mày không còn được hỗ trợ nữa đâu nhé. Tất nhiên, cập nhật Windows 7 cũng là một lựa chọn, bạn có thể tìm mua từ điểm bán lẻ trực tuyến hoặc mua một cái máy tính có sẵn win 7.

Tuy nhiên, bạn không nhất thiết phải cập nhật, nhiều công ty độc lập vẫn giơ tay cứu vớt những người dùng từ chối thay đổi và hầu hết các nhà cung cấp phần mềm chống vi-rút đã cam kết hỗ trợ trong vòng ít nhất 2 năm tới, trong đó phần mềm Microsoft’s Security Essentials vẫn cho phép cập nhật bản chống malware đối với người dùng XP thêm 1 năm nữa.

Và trong khi người dùng XP nên từ bỏ trình duyệt web Internet Explorer thì các nhà trình duyệt Mozilla FireFox và Google Chrome vẫn hỗ trợ người dùng XP sau ngày hôm nay, đồng thời thiết lập các tính năng bảo mật giúp ngăn ngừa phá hoại. Và trước tình hình người dùng có lẽ phải tháo bỏ hoặc vô hiệu hóa các plug-ins như Flash hay Java thì anh chàng blog F-Secure’s Safe & Savvy đã có bài viết cho bạn mẹo vặt để dùng XP sau ngày hôm nay.

Theo gã kiếng cận thống kê Statcounter, XP hiện vẫn đang được sử dụng bởi ¼ số laptop và máy tính trên toàn cầu, con số này ở Mỹ là 1/6 trong khi đó lại vẫn còn khá phổ biến ở Trung Quốc, đây cũng là quốc gia duy nhất mà Microsoft gia hạn thời gian hỗ trợ XP. XP cũng được dùng tại các công ty và văn phòng chính phủ đang chạy trên các phần mềm cũ, một số chính phủ đang cắt hợp hợp đồng hỗ trợ với Microsoft. Chưa hết, XP là hệ điều hành dùng với các máy tính của máy rút tiền tự động (ATM), mặc dù các nhà vận hành ATM đã đề cao cảnh giác nhằm tránh những đổ vỡ bất thình lình.

Không phải trùng hợp mà Microsoft tung ra phiên bản cập nhật cho Win 8.1, hệ điều hành mới nhất của gã này, vào cùng ngày mà gã rút tay chống đỡ cho XP. Phần mềm mới với cái tên khiêm tốn là Windows 8.1 Update được tích hợp hàng loạt chức năng giúp người dùng laptop và máy tính bàn thoải mái hơn rất nhiều…” 

Có lẽ là người dùng khôn ngoan, trong thời buổi công nghệ thông tin là vấn đề sống còn của tri thức, tốc độ, của kinh tế, chính trị, dù bài viết trên có đưa ra nhiều sự an ủi làm khuây khỏa người dùng XP, thì bạn và mình vẫn phải buộc mình vào dòng xoáy thay đổi đó, ta không còn cách nào khác hơn là chấp nhận và thích nghi, nếu không muốn nói là phải đón đầu sự thay đổi nữa. Người già của tôi một ngày gần đây sẽ chết bất tử, tôi sẽ bằng lòng để người ra đi thanh thản còn hơn bắt người phải bôi trát lên mình son phấn hay một vài phẫu thuật thẩm mỹ nào đó.

Ở đời này cũng vậy, sự thay đổi là không gì chống đỡ nổi, dù có ít hay nhiều tiếc nuối, và có thể đâu đó lo sợ hãi hùng hay cũng có thể là cực kỳ thích thú hào hứng với sự thay đổi, nhưng sự thay đổi là chắc chắn. Tuy nhiên, có một sự chắc chắn khác, lịch sử và ký ức luôn có giá trị của nó, là phần khiến người ta được vỗ về mỗi đêm sau một ngày gồng mình lên để đấu tranh, thay đổi và phát triển, người ta giữ cho mình những niềm tin nhân văn bất biến như cái neo của tâm hồn, cảm xúc hoài cổ lúc nào cũng dịu dàng xen lẫn vào đời thường hỗn loạn để người ta thấy bình yên ghê gớm, để thấy mình vẫn còn biết yêu thương và rung cảm. Cảm xúc hoài cổ ấy có đôi khi là bài hát, là người nghệ sỹ, là trò chơi thơ bé, là những người anh hùng không bao giờ được vinh danh, là cuốn sách, và có khi nó chỉ là hình nền máy tính để bàn của một thời đã qua:

“GẶP GỠ NGƯỜI ĐÃ CHỤP TẤM HÌNH LÀM NỀN DESKTOP NỔI TIẾNG NHẤT MỌI THỜI ĐẠI ***
Microsoft cuối cùng đã khai tử việc hỗ trợ đối với Windows XP trong tuần này, nhưng công ty này đã quyết định tưởng nhớ về một trong những điều khó quên nhất của hệ điều hành XP, đó là hình nền mặc định của máy tính để bàn dùng Windows XP - hình phong cảnh đồi cỏ xanh ngút với trời và mây.

                                      

Hôm ấy, Microsoft đã phỏng vấn người đàn ông chụp tấm ảnh này, tấm ảnh được đặt tên là Bliss (hạnh phúc). Charles O’Rear, nguyên là nhiếp ảnh của National Geographic, kể lại, năm 1996 khi ông đang lái xe qua thung lũng Napa, ngay phía bắc San Fransico, ông đã quyết định dừng lại và chụp tấm ảnh đồng quê thanh bình ấy (bằng một máy ảnh film đời cũ). Một vài năm sau đó, Microsoft ngỏ ý mua tấm ảnh cho Windows XP. Nó đã khởi đầu sự thay đổi đột phá từ chỗ những thiết kế mang tính trừu tượng hoặc nền màu đơn sắc vẫn thường được dùng làm hình nền desktop. O’Rear kể công ty đã bố trí ông bay đến văn phòng họ để trực tiếp trao tấm hình, “Tôi đã không biết là nó sẽ đi đến đâu”.

Tấm ảnh đã đi khá xa. Nó trở thành biểu trưng mạnh mẽ trong chiến dịch truyền thông đầu tiên cho Windows XP và tất nhiên sau đó được xem trên cả triệu máy tính ở khắp hành tinh này. Microsoft cho biết đến nay bức hình này được trên một tỷ người xem và O’Rear nói rằng ông thấy nó xuất hiện trên các videos của Nhà Trắng và chính phủ Nga, “bất cứ ai từ 15 tuổi trở lên cho đến hết cuộc đời họ sẽ vẫn nhớ bức ảnh đó. Tôi rất xúc động biết rằng người ta thấy vui và thoải mái khi nhìn vào nó, nhìn vào vào bức ảnh mà tôi đã chụp.”
-------------------------------
** được dịch từ Bài viết trên tạp chí Time của Jared Newman, ngày 8/4/2014, link đây http://ti.me/1oZC3Ys
*** được dịch từ Bài viết trên tạp chí Time của Victor Luckerson, ngày 11/4/2014, link đây http://ti.me/1jz5FGL